Bladluis (aphids)

Als je ooit kleine, zachte insecten op jouw planten hebt aangetroffen, dan is de kans groot dat het bladluizen waren. Bladluis is een van de meest voorkomende plagen die zowel binnen- als buitenplanten kunnen aantasten.
Er zijn veel verschillende soorten bladluizen, maar ze hebben allemaal enkele gemeenschappelijke kenmerken. Een bladluis voedt zich met plantensap, planten zich snel voort en kunnen schade toebrengen aan planten. Hoewel ze klein zijn, kunnen bladluizen een groot probleem vormen voor tuinders. 

Schade van bladluis herkennen? 

Bladluis is een plaag die in korte tijd veel schade kan veroorzaken. Daarom is het belangrijk dat je direct ingrijpt als je te maken hebt met deze luizen. 

Bladluizen voeden zich niet alleen met plantensap, maar scheiden ook een kleverige stof af (bekend als honingdauw) die ander ongedierte kan aantrekken en de groei van roetdauw op de bladeren van planten kan bevorderen. Al dit eten en deze honingdauwproductie kunnen planten verzwakken en beschadigen, waardoor ze vatbaarder worden voor ziekten en plagen.

De schade die ze aanrichten kun je herkennen aan: 

• Vervormingen van de bladeren 
• Gekrulde bladeren 
• Verkleurde bladeren 
• Afstervend weefsel 
• De bladeren zijn kleverig door honingdauw en hierdoor ontstaat vervolgens weer roetdauw. 

Deze schade ontstaat omdat bladluizen zich voeden met plantensap. Ze doorboren planten met hun naaldachtige monddelen en zuigen het sap eruit, wat de plant kan verzwakken en beschadigen. 

Welke bladluissoorten zijn er? 

Er zijn veel verschillende soorten bladluizen en ze hebben allemaal zo hun eigen voorkeuren als het op planten aankomt. Om je een idee te geven hebben we hieronder de meest veel voorkomende soorten beschreven: 

Groene perzikbladluizen (Myzus persicae) 

Dit zijn kleine insecten met een zacht lichaam, die meestal lichtgroen van kleur zijn, maar ook geel, bruin of rood kunnen zijn. Ze hebben lange antennes en twee paar vleugels. Groene perzikbladluizen zitten vaak in grote groepen aan de onderkant van de bladeren en voeden zich met plantensap.

Bruine bladluizen.

Bruine bladluizen (Rhopalosiphum padi) zijn kleine, donkerbruine tot zwarte insecten met een afgeronde lichaamsvorm. Ze hebben twee paar vleugels en lange antennes. Bruine bladluizen voeden zich met plantensap en zitten vaak in grote groepen aan de onderkant van de bladeren.

Wollige bladluizen.

Wolluizen (Eriosoma lanigerum) zijn kleine insecten met een zacht lichaam die bedekt zijn met een witte wasachtige substantie waardoor ze donzig of harig lijken. Ze hebben twee paar vleugels en lange antennes. Wolluizen voeden zich met plantensap en zitten vaak in grote groepen aan de onderkant van bladeren of op stengels en takken.

Aardappeltopluis (Macrosiphum euphorbiae)

Macropsiphum euphorbiae, ook bekend als de poinsettia- of doornenkroonluis, is een klein sapzuigend insect dat zich voedt met een groot aantal planten. De volwassen bladluizen zijn groengeel van kleur en hebben lange antennes. Zij zitten meestal aan de onderkant van de bladeren, waar zij zich voeden met plantensap. Deze bladluizen kunnen zich snel voortplanten en hun populaties kunnen in korte tijd exploderen, waardoor ze grote schade aan planten veroorzaken.

Waar komt ze voor?

Macropsiphum euphorbiae komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika, maar is geïntroduceerd in andere delen van de wereld, waaronder Noord-Amerika, Europa, Azië en Afrika. In Noord-Amerika komt hij het meest voor in het zuiden van de Verenigde Staten. Hij is echter ook gesignaleerd in het noorden van Canada. In Europa is hij aangetroffen in Spanje, Frankrijk, Italië, Griekenland en Nederland.

Boterbloemluis (Aulacorthum solani)

De boterbloemluis (Aulacorthum solani) is een bladluizensoort die ook in Nederland voor kan komen. Ze kunnen schade veroorzaakt in o.a:

• Paprika’s
• Aardappelen 
• Sla
• Bonen
• Aubergine
• Tomaten  

De boterbloemluis is ongeveer 2 mm groot en heeft een  ronde tot ovale vorm. Ze hebben verschillende kleuren varieert van geelgroen tot bruingroen. Ze hebben lange antennes die groter zijn dan hun eigen lichaam. Ze hebben ook vrij lange poten in een donkerbruine kleur.  Verder kun je ze herkennen aan hun activiteit, ze bewegen veel en zijn gevoelig voor interventies van buitenaf. 

Zwarte bonenluis (Aphis fabae)

Aphis fabae, ook bekend als de zwarte bonenluis, is een klein insect dat zich voedt met plantensap en komt nagenoeg overal voor, dus ook in Nederland. De volwassen bladluizen zijn ongeveer 2 mm lang en zwart of donkerbruin van kleur. Ze hebben twee korte hoorntjes (of buisjes) die uit hun achterlijf steken.

Welke schade veroorzaakt Aphis fabae

Aphis fabae beschadigd (net als andere bladluizen) planten door het sap eruit te zuigen, waardoor de plant kan verzwakken en vatbaarder wordt voor ziekten. Bladluizen produceren ook een kleverige substantie, honingdauw genaamd, die andere insecten kan aantrekken en de groei van roetdauw op de bladeren van de plant kan bevorderen.

Bladluizen planten zich snel voort.

De meeste vrouwelijke bladluizen leggen geen eitjes maar ze baren levende exemplaren. Hierdoor gaat de voortplanting razendsnel. Één enkel vrouwtje kan in korte tijd tientallen of zelfs honderden nakomelingen baren. Dit maakt het moeilijk om een eenmaal begonnen bladluizenplaag onder controle te krijgen. 

In tegenstelling tot bijvoorbeeld engerlingen bestormen de jonge nimfen direct planten en zuigen ze vanaf het eerste levenslicht de sappen uit de planten. Vervolgens vervellen ze 4 keer voordat ze het volwassen levensstadium bereiken en zich gaan voortplanten.  

Houdt planten bladluisvrij

Controleer jouw planten regelmatig op tekenen van bladluizen. Bladluizen zijn kleine insecten met een zacht lichaam die moeilijk te herkennen zijn. Zoek ze aan de onderkant van de bladeren, in spleten of op nieuwe groei. Als je bladluizen ziet, verwijder ze dan met de hand of spuit ze weg met een tuinslang 

Verwijder bladluizen met de hand.

Als je een paar bladluizen op je plant vindt, kun je ze met de hand verwijderen. Wrijf gewoon zachtjes met je vingers of een zachte doek over de aangetaste bladeren om het ongedierte te verwijderen. Je kunt ook een wattenstaafje gedoopt in alcohol gebruiken om afzonderlijke bladluizen te doden.

Gebruik een tuinslang om bladluizen van de planten te blazen.

Als je een ernstige plaag hebt, moet je misschien een beroep doen op biologische bestrijders (meer daarover hieronder). Maar probeer eerst de bladluizen van jouw planten te blazen met een sterke waterstraal (geen hogedrukspuit natuurlijk). Dit zal het ongedierte van de plant slaan en hopelijk hun aantal aanzienlijk verminderen.

Bladluis biologisch bestrijden

Gelukkig is het chemisch bestrijden van bladluis verboden. Het effect van chemische bestrijdingsmiddelen nam ook steeds verder af, omdat bladluizen resistent werden voor dit gif. Gelukkig is er een goed alternatief gevonden in de biologische hoek. Zowel volwassen lieveheersbeestjes als ook haar larven zijn dol op bladluizen. Het gaat dan specifiek om het tweestippelige lieveheersbeestjes, de Adalia bipunctata. Daarnaast kun je ook gaasvliegen gebruik van het soort Chrysopa carnea, doorgaans zijn ze goedkoper dan lieveheersbeestjes en doen ze ook prima hun werk door veel bladluizen te verpulveren, ze zijn wel wat kieskeuriger qua plantsoort.